Wybierz język:
![[pl]](images/flags/pl.gif)
![[en]](images/flags/en.gif)
Klub Sympatyków Transportu Miejskiego powstał jako niezależna inicjatywa osób związanych ze środowiskiem wrocławskich miłośników komunikacji, a także innych osób żywo zainteresowanych tematyką transportu publicznego. Głównymi celami, jakie sobie wyznaczyliśmy, jest pozyskiwanie i zachowywanie jako zabytków wycofywanych pojazdów komunikacji publicznej, zbieranie eksponatów oraz innych pamiątek związanych z transportem zbiorowym, a także odkrywanie jego historii wraz z dokumentowaniem bieżących wydarzeń.
W wyniku postępowania konkursowego nasze stowarzyszenie zostało wybrane jako wykonawca ostatniego etapu odbudowy i restauracji tramwaju Maximum z 1901 r., jedynego zachowanego w Polsce i jednego z nielicznych na świecie. Prace obejmą lakierowanie poszycia wraz z przygotowaniem podłoża i szereg prac wykończeniowych (m.in. wykonanie oznaczeń, otablicowania czy ozdobnej falbany wokół świetlika). Ponadto zostanie wykonany mundur motorniczego, by w pełni oddać atmosferę początku XX w. w momencie, gdy po zakończeniu restauracji tramwaj wyjedzie na miasto. Czteroosiowe tramwaje typu Maximum kursowały po Wrocławiu od samego początku XX w. (zakupiono je na potrzeby elektryfikacji linii tramwajów konnych w 1901 r.) aż po lata 60. XX w., przy czym zostały w latach 20. przebudowane (m.in. wzmocnienie konstrukcji i przekształcenie pomostów łącznie z ich zabudowaniem). Stanowią więc ważny element historii komunikacji zbiorowej we Wrocławiu, tym bardziej, że odznaczają się nowoczesną jak na 1. połowę XX w. konstrukcją (wagon był jak na tamte czasy dość długi, co osiągnięto dzięki posadowieniu nadwozia na dwóch skrętnych wózkach, a nie tak jak w przeważającej części ówczesnych tramwajów na dwuosiowym podwoziu połączonym sztywno z nadwoziem). Podczas restauracji planuje się zorganizowanie ogólnodostępnej prezentacji wagonu, mającej na celu pokazanie przebiegu prac wspieranych przez Gminę Wrocław. Prezentacja ta będzie połączona z wydarzeniem o charakterze edukacyjnym, podczas którego zostanie zwrócona uwaga nie tylko na sam wagon Maximum, ale także na 120. rocznicę elektryfikacji linii tramwajów konnych (z czym restaurowany tramwaj jest bezpośrednio związany) oraz na inne pojazdy znajdujące się w kolekcji zabytkowego taboru komunikacji zbiorowej we Wrocławiu, które w doskonały sposób ilustrują zmiany w niej zachodzące. Całość planowana jest na drugą połowę roku, w zależności od postępów prac przy tramwaju Maximum (planuje się wówczas pokazać w pełni gotowy wagon).
We wtorek 29 grudnia 2020 r. odbył się odbiór prac konserwatorskich przy zabytkowym wagonie Maximum z 1901 r. Komisja złożona z pracowników Wydziału Partycypacji Społecznej Urzędu Miejskiego Wrocławia i Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu odebrała bez uwag etap polegający na odtworzeniu wnętrza tego unikatowego tramwaju, jedynego takiego zachowanego w Polsce i jednego z nielicznych na świecie. Oszklono także okna przedziału pasażerskiego z zastosowaniem szkła bezpiecznego, a także okna świetlika z zastosowaniem szkła odpowiadającego wyglądem stanowi pierwotnemu. Wszystko przebiegało zgodnie z programem prac konserwatorskich i archiwalną dokumentacją zdjęciową. Zakres prac obejmował m.in.: a. wykonanie podłogi drewnianej, boazerii, podsufitki, mocowań (prace w drewnie jesion i mahoń); b. odtworzenie siedzeń pasażerskich (prace w drewnie jesion i mahoń); c. wykonanie i montaż elementów mosiężnych: sześciu kinkietów, umieszczonych w klasie na słupkach międzyokiennych, dwóch lamp na pomostach, umieszczonych w centralnym punkcie sufitu każdego z pomostów, oraz dwóch klapek konduktorskich, zamontowanych w drzwiach przesuwnych między klasą i pomostami; d. montaż galanterii mosiężnej przekazanej przez Gminę Wrocław w klasie i na pomostach; e. odtworzenie mechanizmu przesuwania drzwi wewnętrznych wraz z klamkami i zatrzaskami. Zadanie było w całości finansowane przez Gminę Wrocław, do której tramwaj Maximum należy. Obecnie do wykonania zostało lakierowanie i szereg prac wykończeniowych (m.in. tablice na dachu, komunikaty we wnętrzu, deski wokół wózków).
We wtorkowe popołudnie odbył się odbiór prac konserwatorskich i restauratorskich przy zabytkowym autobusie Jelcz 272 MEX, zwanym Fredrusiem. Ten turystyczny autobus-kabriolet od połowy lat 70. XX wieku uświetniał większość ważniejszych wydarzeń we Wrocławiu. Fredruś uczestniczył też w wielu wydarzeniach politycznych w latach 80. XX w. i w okresie transformacji ustrojowej. Ma więc wartość nie tylko jako zabytek techniki, ale też jako niemy świadek wydarzeń historycznych. Niestety w 2009 roku przestał pojawiać się na mieście i od tego czasu tułał się po różnych zajezdniach, niszczał i czekał na lepsze czasy. Nastały one latem 2020 roku. Wtedy ogłoszono pierwszy konkurs dla organizacji pozarządowych na rozpoczęcie remontu autobusu, zaś drugi konkurs miał miejsce w październiku. Oba wygrał Klub Sympatyków Transportu Miejskiego. Efektem prac jest samojezdne podwozie - po ponad dekadzie porusza się ono dzięki pracy silnika. Było to można zobaczyć na żywo podczas Zdalnego Dnia Jelcza na Zajezdni Popowice, który odbył się 19 grudnia. Zakres prac uwzględniał remont ramy (piaskowanie, malowanie) oraz naprawę mechaniczną pojazdu, co objęło remont lub regenerację silnika, skrzyni biegów, sprzęgła, tylnego mostu, wału napędowego, zawieszenia i układu kierowniczego czy podzespołów elektrycznych. Podwozie jest już w pełni sprawne, natomiast nadwozie czeka zapewne na przyszły rok. Zadanie było w całości finansowane przez Gminę Wrocław, do której autobus Fredruś należy. Załączamy dokumentację zdjęciową, pokazującą stan autobusu przed remontem, przebieg prac oraz projekt malowania docelowego. Szerzej o remoncie napisano tu: https://www.wroclaw.pl/rozmawia/zakonczyl-sie-pierwszy-i-drugi-etap-remontu-fredrusia.
