Nasze działania

10. Ogólnopolski Zjazd Stowarzyszeń Miłośników Komunikacji Miejskiej

5 września 2021

Nasi członkowie uczestniczyli w 10. Ogólnopolskim Zjeździe Stowarzyszeń Miłośników Komunikacji Miejskiej, który tym razem został zorganizowany przez Klub Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi. Przez trzy dni delegaci z wielu miast (m.in. Chorzowa, Gdańska, Gorzowa Wielkopolskiego, Krakowa, Lublina, oczywiście Łodzi, Poznania, Szczecina, Torunia, Warszawy, no i my z Wrocławia) dyskutowali i wymieniali doświadczenia związane z prowadzeniem stowarzyszeń oraz współpracą z przewoźnikami, organami samorządowymi, urzędami konserwatorskimi, a także dzielili się pomysłami, jak pozyskiwać fundusze na renowację i utrzymanie zabytkowego taboru. Rozwiązań i pomysłów jest co najmniej tyle ile stowarzyszeń. Program zjazdu był bardzo bogaty, gdyż Klub Miłośników Starych Tramwajów pokazał nam nie tylko swoją zajezdnię "Brus", ale także szereg obiektów MPK Łódź (zajezdnię Telefoniczna - jedną z największych w Polsce oraz Zakład Techniki). Największą atrakcją była chyba wizyta na budowie kolejowego tunelu średnicowego pod Łodzią. Po Łodzi przemieszczaliśmy się zabytkowymi tramwajami i autobusami (jednym z nich był klubowy Jelcz M121MB, który na sezon letni został wynajęty do Łodzi). Prezes Zarządu KSTM, Krzysztof Kołodziejczyk, drugiego dnia zlotu wystąpił z prezentacją na temat źródeł finansowania remontów zabytków komunikacji zbiorowej we Wrocławiu i tego, jak wrocławskie doświadczenia można by wykorzystać w innych miastach. Była mowa m.in. o wpisie do rejestru zabytków (i wynikających z tego konsekwencjach) oraz o dotacjach konserwatorskich. Dla nas zlot był okazją do porównania naszej działalności z tym, co dzieje się w innych miastach. Ostatnie lata to rzeczywiście znaczne środki na remonty zabytkowych pojazdów - zarówno klubowych, jak i gminnych. Z drugiej strony Zajezdnia Popowice jest udostępniana tylko okazjonalnie, gdyż jej stan poważnie utrudnia przygotowanie atrakcyjnej i bezpiecznej dla zwiedzających wystawy pojazdów. KSTM też musi w większym stopniu zająć się zadaniami "miękkimi", m.in. wydawnictwami - tu wypadamy dość blado chociażby na tle Łodzi. Niestety czas zaangażowany w remonty pojazdów dość poważnie ogranicza inne kierunki rozwoju Klubu.

Odbiór konserwatorski przyczepy pasażerskiej Jelcz P-080

26 sierpnia 2021

W czwartkowe popołudnie 26 sierpnia 2021 r. odbył się odbiór konserwatorski kompleksowych prac remontowych przy przyczepie pasażerskiej Jelcz P-080. Komisja złożona z pracowników Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu nie miała uwag do przeprowadzonych robót, które zakończyły się szybciej niż planowano. Przyczepa stanowi zestaw z dedykowanym jej autobusem Jelcz 080. Oba pojazdy pochodzą z 1980 r. i stanowią unikatowy zestaw, jedyny taki zachowany w Polsce (a tym samym na świecie). Przyczepa to bowiem jedyny istniejący pojazd tej serii i jeden z zaledwie kilku, jakie kiedykolwiek powstały. Przedmiotowa przyczepa Jelcz P-080 powstała jako jeden z prototypów, przeznaczonych do ciągnięcia przez produkowane wówczas autobusy Jelcz 080. Seryjna produkcja przyczep nigdy nie została jednak uruchomiona, co jeszcze bardziej podkreśla unikatowość egzemplarza będącego w posiadaniu Klubu Sympatyków Transportu Miejskiego. Przyczepa przez szereg lat nie była użytkowana zgodnie z przeznaczeniem. Początkowo, po podwyższeniu części dachu, służyła jako jako mobilny ambulans RGS, najczęściej jednak stojąc przy jelczańskiej przychodni. Potem służyła z reguły jako zaplecze socjalne na budowach, zaś w czasie przed przejęciem przez Klub stała bezużyteczna, co bardzo źle wpłynęło na jej stan techniczny, który należało określić jako bardzo zły. Obecnie, dzięki dotacji Miejskiego Konserwatora Zabytków, odzyskała swój stan z czasów jazd próbnych jako prototyp.

Kursujemy na Wrocławskich Liniach Turystycznych

15 sierpnia 2021

Jesteśmy po półmetku kursowania Wrocławskich Linii Turystycznych, czyli sezonowych linii obsługiwanych taborem zabytkowym. Wrocławskie Linie Turystyczne kursują w następującym harmonogramie:

• każdy piątek do 27 sierpnia 2021 r. kursuje autobus linii ZLA łączącej Kazimierza Wielkiego z Centrum Historii Zajezdnia,
• każdą sobotę do 11 września 2021 r. kursuje tramwaj ZLT na trasie Opera – Czasoprzestrzeń (dawna Zajezdnia Dąbie),
• każdą niedzielę do 29 września 2021 r. kursuje autobus ZLA na trasie Hydropolis – Arkady – Centrum Historii Zajezdnia – Zajezdnia Popowice,
• każdą niedzielę do 12 września 2021 r. kursuje tramwaj ZLT na trasie Opera – Czasoprzestrzeń (dawna Zajezdnia Dąbie).

Remont Fredrusia - polakierowane nadwozie

29 lipca 2021

W czwartek 29 lipca 2021 r. na Zajezdni Popowice gościliśmy przedstawicieli Wydziału Partycypacji Społecznej Urzędu Miejskiego Wrocławia na czele z zastępcą dyrektora Sebastianem Wolszczakiem. Wydział ten zleca naszemu stowarzyszeniu remonty tramwaju Maximum i autobusu "Fredruś". To właśnie finalizacja ważnego etapu prac przy tym drugim pojeździe było bezpośrednią przyczyną wizyty - zakończyliśmy bowiem lakierowanie nadwozia. Uzyskało ono schemat typowy dla autobusów Jelcz 043, z tym wyjątkiem, że zastosowaliśmy barwy Wrocławia, czyli żółtą i czerwoną. Na burtach pojawił się też napis "Fredruś" wykonany znaną wrocławianom charakterystyczną czcionką. Obecnie trwa montaż podłogi i wyposażenia nadwozia (na zdjęcia prezentujemy m.in. pomalowany pulpit i siedzenia czekające na montaż). Cały proces remontu autobusu zakończy się we wrześniu.

Remont Fredrusia – kończymy oblachowanie

9 czerwca 2021

Oblachowanie zabytkowego autobusu Fredruś już jest na ukończeniu, brakuje jeszcze tłoczonych profili nadkola ale lada dzień się powinny pojawić. Prezentujemy kilka zdjęć z obecnego zaawansowania prac.

Manewry na Zajezdni Popowice

15 maja 2021

W sobotę 15 maja 2021 roku odbyliśmy manewry związane z przestawianiem autobusów i tramwajów. Nieco przypadkowo zbiegły się one w czasie w tegoroczną Nocą Muzeów. Ponieważ w tym roku odbywała się zdalnie, nie zapewnialiśmy jej obsługi komunikacyjnej (jak do 2019 r.). Na plac przed Zajezdnią Popowice wyjechały: - Jelcz 043 - Jelcz 080 - Jelcz PR110M - Jelcz PR110M - Jelcz M11 - Jelcz M121MB - Ikarus 260.43 - Ikarus 260.32 - Ikarus 280.17 - Ikarus 280.70E - Konstal N - Konstal 4N - Konstal 102Na - Konstal 105Na - replika Komisji Wypadkowej - replika Pogotowia Technicznego Zamieszczamy kilka zdjęć z tych manewrów.

Remont przyczepy autobusowej Jelcz P-080, stan na 14 maja 2021 r.

14 maja 2021

Przedstawiamy porcję zdjęć z remontu przyczepy pasażerskiej Jelcz P-080 z 1980 r. Jak dotąd udało się m.in. położyć blachy oraz narożniki przednie. Przygotowywane są schody i obicia drzwi. Dalszym etapem prac będzie montaż klap i podłogi. Mamy nadzieję, że już za miesiąc będziemy prowadzić pierwsze próby jezdne tego pojazdu.

Intensywne prace przy zabytkowych autobusach

30 kwietnia 2021

Kwiecień był miesiącem kontynuacji prac remontowych i restauratorskich realizowanych przez Klub Sympatyków Transportu Miejskiego przy zabytkowych wrocławskich autobusach: Fredrusiu, czyli Jelczu 272 MEX w wersji cabrio z 1972/74 r., przyczepie Jelcz P-080 z 1980 r. oraz Ikarusie 280.70E z 1995 r. W przypadku Fredrusia KSTM realizuje prace na zlecenie Gminy Wrocław, która jest właścicielem pojazdu. Obecnie skupiamy się na nadwoziu, ponieważ podwozie wraz z silnikiem zostało wyremontowane w ubiegłym roku. Prace w kwietniu polegały m.in. na wymianie skorodowanych elementów konstrukcji, przywróceniu drzwi kierowcy, naprawie drzwi pasażerskich, odtworzeniu kufrów, naprawie wytłaczanych blach narożnych części poszycia i nadkoli. Wyremontowano już także siedziska i oparcia foteli pasażerskich. Celem jest przywrócenie jak największej liczby elementów charakterystycznych dla oryginalnych "ogórków" z tym zastrzeżeniem, że mamy do czynienia z autobusem miejskim przebudowanym na turystyczny, pozbawionym dachu. Podczas tej przebudowy, przypadającej na 1974 r., pojazd reprezentujący typ 272MEX został częściowo upodobniony do wersji podmiejskiej, czyli Jelcza 043, ale nie we wszystkich aspektach. Przykładowo drzwi wejściowe były ręczne, ale schody wewnątrz były szerokie, jak w autobusach miejskich, które posiadały dzielone drzwi automatyczne. Podczas remontu nadajemy autobusowi cechy Jelcza 043, by stylistyka pojazdu była konsekwentna. W ostatnim dniu miesiąca miało miejsce ważne wydarzenie, czyli osadzenie wyremontowanej konstrukcji nadwozia na ramie podwozia. Przyczepa Jelcz P-080 to jedyny zachowany tego typu pojazd. Należy do Klubu i jest remontowana dzięki dotacji Gminy Wrocław jako kontynuacja prac przy autobusie Jelcz 080 z 1980 r. (razem stanowią unikatowy zestaw). Obecnie przyczepa została rozebrana i trwa remont konstrukcji nadwozia, które jest silnie skorodowane. Szczególnie dużo pracy wymagały narożniki. W tych miejscach trzeba będzie też wymienić oblachowanie. Na szczęście specjalnie tłoczone elementy znajdują się w zbiorach naszego stowarzyszenia. Należący do Klubu przegubowy Ikarus 280.70E także przechodzi kompleksowy remont finansowany ze środków własnych Klubu, wpłat sponsorów i darowizn. Zakończyły się prace przy konstrukcji pierwszego członu. Wszystkie skorodowane fragmenty zostały wymienione, przywrócono oryginalny kształt schodów, naprawiono lub wymieniono kilka ważnych elementów przegubu, a następnie całość pokryto farbą podkładową. W najbliższym czasie podobny zakres prac obejmie drugi człon.

Prace przy Ikarusie 280.70E

1 kwietnia 2021

Na początku 2021 r. zintensyfikowały się prace remontowe przy Ikarusie 280.70E. Pierwszy człon ma już m.in. wymienione skorodowane fragmenty konstrukcji i poszycie, wyremontowane futryny i odtworzone schody zgodnie ze stanem pierwotnym. W najbliższy czasie całość zostanie zakonserwowana.

Przyczepa Jelcz P-080 udała się na remont

1 kwietnia 2021

Pierwszego dnia kwietnia unikatowa, jedyna zachowana przyczepa pasażerska Jelcz P-080 z 1980 r. została przewieziona do zakładu, który będzie wykonywał wszystkie specjalistyczne prace zaplanowane w programie remontu tego pojazdu. Restauracja jest możliwa dzięki wsparciu Gminy Wrocław, które zostało udzielone w ramach konkursu dla organizacji pozarządowych na remont obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Efekty prac będzie można ujrzeć w drugiej połowie tego roku, kiedy przyczepa będzie prowadzona przez autobus socjalny Jelcz 080, który Klub wyremontował w latach 2019-2020.

KSTM wykonawcą ostatniego etapu remontu Fredrusia

16 marca 2021

Nasze stowarzyszenie zostało wybrane przez Gminę Wrocław do realizacji ostatniego (trzeciego) etapu restauracji zabytkowego autobusu-kabrioletu Jelcz 272 MEX "Fredruś" z 1972 r. W 2021 r. planowana jest więc finalizacja prac przy dwóch znaczących remontów historycznych pojazdów wrocławskiej komunikacji miejskiej - poza "Fredrusiem" zakończyć ma się bowiem także odbudowa tramwaju Maximum z 1901 r. W przypadku autobusu prace dotyczyć będą nadwozia, bowiem podwozie zostało wyremontowane w ubiegłym roku (także pod kierunkiem KSTM-u). Odnowienie nadwozia ma mieć charakter kompleksowy, to znaczy polegać będzie na rozebraniu go do szkieletu, obróbce strumieniowo ściernej (piaskowanie) konstrukcji celem usunięcia ognisk korozji oraz uzupełnieniu brakujących lub zniszczonych (skorodowanych) elementów. Oblachowanie należy wykonać ponownie, próbując odzyskać istniejące profile blaszane poszycia lub dorobić brakujące elementy. Po remoncie szkieletu i odbudowie oblachowania całość zostanie zabezpieczona podkładami antykorozyjnymi, a nadwozie pomalowana lakierem według schematu malowania fabrycznego w barwach miasta Wrocławia. Ważnym etapem, ale też trudnym w realizacji, będzie odtworzenie wnętrza, które obejmie m.in. odnowienie foteli wraz z przywróceniem rozkładanych siedzeń w przejściu (strapontenów).

Przyznanie dotacji na remont przyczepy Jelcz P-080

12 marca 2021

W piątek 12 marca 2021 r. została przyznana Klubowi dotacja na restaurację przyczepy Jelcz P-080 z 1980 r. w ramach konkursu dla organizacji pozarządowych na remont obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Konkurs jest organizowany przez Gminę Wrocław. Przyczepa, jedyna taka zachowana w Polsce, stanowi unikalny zestaw z autobusem Jelcz 080, który wyremontowaliśmy w latach 2019-2020 dzięki dotacji z tego samego źródła. Przyznana kwota 88 000,00 zł wraz z wkładem własnym naszego stowarzyszenia w wysokości nieco ponad 9000 zł pozwoli na przeprowadzenie prac w jednym etapie i do końca roku oba pojazdy jako zespół będzie można zobaczyć na ulicach Wrocławia. Przyczepa Jelcz P-080 została wyprodukowana w 1980 r., jednak nigdy nie służyła do przewozu pasażerów. Przez pierwsze dwa lata stała nieukończona w Jelczańskich Zakładach Samochodowych, aby w 1982 r. opuścić je jako mobilny ambulans RTG. W tej funkcji służyła do początku lat 90. XX w. Do dziś pozostałością po tym zagospodarowaniu pozostał nieco podwyższony dach w środkowej części oraz kilka elementów wyposażenia wnętrza (dodatkowa szafka bezpiecznikowa, zlew, wieszaki na ubrania – przeznaczone są do usunięcia). Później pojazd trafił w ręce prywatnego właściciela, gdzie otrzymał żółte malowanie. Około 2002 r. przyczepa przeszła na własność szefa firmy budowlanej z Jelcza-Laskowic. W sierpniu 2012 r. została odkupiona celem zachowania jako zabytek i przewieziona na nowe miejsce postoju. Z początkiem maja 2016 r. formalnie stała się własnością Klubu Sympatyków Transportu Miejskiego. Ciekawostką jest fakt, że przyczepa prawdopodobnie nigdy nie była zarejestrowana, w związku z czym nie posiadała także tablic rejestracyjnych. Mimo to na tylnej klapie jest fabrycznie wygospodarowane miejsce pod nie wraz z podświetleniem. Obecny stan techniczny przyczepy nie jest najlepszy. Rama pojazdu wymaga oczyszczenia z rdzy i starej farby oraz pomalowania, zaś wiele elementów nadwozia (duże fragmenty kratownicy, większość blach poszycia, poszycie drzwi) są do wymiany. Mechanizmy podwozia (układ hamulcowy, zawieszenie czy elektryka) – mimo iż są niemal kompletne – też nie nadają się do dalszego użytku. Cieszy jednak fakt, iż w ogóle się zachowały, bowiem w sytuacji braku fabrycznej dokumentacji zdecydowanie ułatwi to ich odbudowę w oparciu o zregenerowane lub nowe części. Przyczepa wciąż posiada jednak wiele oryginalnych elementów w dobrym stanie, jak na przykład wyposażenie wnętrza (laminaty ścienne i sufitowe, kremowe podsufitki, podłoga wraz z wykładziną, stopnie wejściowe w bardzo dobrym stanie) czy absolutnie unikatowy detal, jakim jest znaczek z oznaczeniem modelu (P-080). Ogólnie stan zachowania wnętrza przyczepy jest relatywnie dobry względem reszty pojazdu. Trzeba będzie jednak uzupełnić brakujące siedzenia pasażerskie.

KSTM wykonawcą ostatniego etapu odbudowy tramwaju Maximum

16 lutego 2021

W wyniku postępowania konkursowego nasze stowarzyszenie zostało wybrane jako wykonawca ostatniego etapu odbudowy i restauracji tramwaju Maximum z 1901 r., jedynego zachowanego w Polsce i jednego z nielicznych na świecie. Prace obejmą lakierowanie poszycia wraz z przygotowaniem podłoża i szereg prac wykończeniowych (m.in. wykonanie oznaczeń, otablicowania czy ozdobnej falbany wokół świetlika). Ponadto zostanie wykonany mundur motorniczego, by w pełni oddać atmosferę początku XX w. w momencie, gdy po zakończeniu restauracji tramwaj wyjedzie na miasto. Czteroosiowe tramwaje typu Maximum kursowały po Wrocławiu od samego początku XX w. (zakupiono je na potrzeby elektryfikacji linii tramwajów konnych w 1901 r.) aż po lata 60. XX w., przy czym zostały w latach 20. przebudowane (m.in. wzmocnienie konstrukcji i przekształcenie pomostów łącznie z ich zabudowaniem). Stanowią więc ważny element historii komunikacji zbiorowej we Wrocławiu, tym bardziej, że odznaczają się nowoczesną jak na 1. połowę XX w. konstrukcją (wagon był jak na tamte czasy dość długi, co osiągnięto dzięki posadowieniu nadwozia na dwóch skrętnych wózkach, a nie tak jak w przeważającej części ówczesnych tramwajów na dwuosiowym podwoziu połączonym sztywno z nadwoziem). Podczas restauracji planuje się zorganizowanie ogólnodostępnej prezentacji wagonu, mającej na celu pokazanie przebiegu prac wspieranych przez Gminę Wrocław. Prezentacja ta będzie połączona z wydarzeniem o charakterze edukacyjnym, podczas którego zostanie zwrócona uwaga nie tylko na sam wagon Maximum, ale także na 120. rocznicę elektryfikacji linii tramwajów konnych (z czym restaurowany tramwaj jest bezpośrednio związany) oraz na inne pojazdy znajdujące się w kolekcji zabytkowego taboru komunikacji zbiorowej we Wrocławiu, które w doskonały sposób ilustrują zmiany w niej zachodzące. Całość planowana jest na drugą połowę roku, w zależności od postępów prac przy tramwaju Maximum (planuje się wówczas pokazać w pełni gotowy wagon).