Historia modelu Jelcz PR110M

Jelcz PR110M #003 podczas przejazdu specjalnego w Bielawie.

Tak wyobrażano sobie idealny autobus dla Polski według krajowych ekspertów od motoryzacji z przełomu lat 60. i 70., kiedy na ulicach królowały Jelcze 272MEX, zwane ogórkami, Syreny, Warszawy i pojedyncze duże Fiaty. Autobus został przygotowany dla Polski przez francuską firmę Berliet. Idea była bardzo nowoczesna jak na tamte czasy. Wystarczy porównać wygląd ogórka i przestronnego, bardzo oszklonego pojazdu. Założenie było takie, by bazując na istniejącym, nowoczesnym nadwoziu, powstała konstrukcja 12-metrowa, 3-drzwiowa, wykorzystująca zakupione już licencje na podzespoły – przede wszystkim silnik poziomy 680, skrzynię biegów ZF, amortyzatory Armstrong i inne imperialistyczne wynalazki. W 1972 roku władze PRL zakupiły licencję na nieistniejący autobus – hybrydę francuskiego nadwozia Berliet i polskich podzespołów. Berliet PR100 był francuską adaptacją konstrukcji niemieckiego Standardbusa – autobusem dwudrzwiowym, tylnosilnikowym, z obniżoną podłogą. W PR100 wyjątkowa była kanciasta karoseria, typowa dla samochodów lat 70. W Berliecie ochoczo przystąpiono do pracy i oto powstał model PR110 (prototyp w 1974 roku), którego produkcja ruszyła od 1975 roku i potrwała do 1992 roku. Nowoczesny autobus wykazywał szereg niedomagań, zdaje się stąd, iż wszystko ruszyło tak naprawdę "na hurra". Stal z hut okazała się niskiej jakości, a konstrukcja podwozia – za słaba. WSK Mielec, produkująca silniki Leyland, nie przykładała się do jakości jednostek poziomych, koncentrując się na silnikach w wersji pionowej do Jelczy 315. I tak nowoczesny autobus z 11-litrowym silnikiem o mocy 185 KM i synchronizowaną skrzynią biegów S4-90 zawiódł użytkowników. Skomplikowana konstrukcja okazała się nie na miarę tamtych czasów, na co nałożył się szereg niedomagań jakościowych.

Mimo tego produkcję rozkręcano na dużą skalę, rocznie z fabryki od połowy lat 70. wyjeżdżało około 1000 autobusów (docelowy, nierealny plan wynosił 5000 sztuk). Stąd też największy boom dostaw Jelczy PR110 przypadł na lata 1977–1980. Wtedy to PR110 zdominował komunikację miejską w Warszawie, Łodzi, Krakowie, Lublinie i innych dużych miastach. Następnie nadeszło załamanie w produkcji. Jelcze PR110 kierowano teraz do mniejszych miast, gdyż większe ośrodki miejskie przyjmowały znaczne liczby Ikarusów w wersji krótkiej i przegubowej. Jelczy PR110 wyprodukowano zapewne ponad 10 000 sztuk, z czego większość przypadać będzie na lata 1977–1981. Teoretycznie autobus ten w niczym nie ustępował, a nawet przewyższał konkurencję w postaci Mercedesa O305 czy ówczesnych MAN-ów SL. W praktyce jednak największym problemem tego pojazdu było jego wykonanie, rzadko który egzemplarz przeżywał bowiem na drogach dłużej niż 10 lat. Do Wrocławia ostatnie Jelcze PR110M przyjechały w 1985 roku i numeracja tych autobusów zakończyła się na numerze taborowym 965, co daje ponad 255 sztuk dostarczonych autobusów. Ostatnie pojazdy tego typu wycofano do końca 1996 roku. Dłużej przetrwały PR-110 przekwalifikowane na naukę jazdy, ponieważ jeszcze na początku 2002 roku jeździła jedna sztuka na linii marketowej do Bielan Wrocławskich a wrak wozu 1170 stał na terenie dawnej zajezdni Tyska jeszcze na początku 2006 roku.

Historia Jelcza PR110M #003

Wnętrze autobusu Jelcz PR110M

Autobus Jelcz PR110M #003 został wyprodukowany w Jelczańskich Zakładach Samochodowych w 1987 roku i od nowości jeździł w iławskiej komunikacji miejskiej. Został on fabrycznie wyposażony w silnik WSK Mielec SW680/78/1 z czterobiegową manualną skrzynią biegów Tczew. W latach dziewięćdziesiątych przeszedł pierwszy remont wykonany w fabryce w Jelczu. Drugą naprawę połączoną ze zmianą stylistyki nadwozia wykonano na początku XXI wieku. Autobus jeździł do 2015 roku w komunikacji miejskiej w Iławie i stamtąd został odkupiony. Obecnie wóz przechodzi powolne prace mające na celu przywrócenie oryginalnego wyglądu, jednakże nie zostały one jeszcze zakończone.

Parametry

Jelcz PR110M podczas Nocy Muzeów 2016 we Wrocławiu.

Tył autobusu Jelcz PR110M. Zwraca uwagę nieoryginalna szyba tylna, jednakże jest to dość łatwe do poprawy

Jelcz PR110M #003 podczas przejazdu specjalnego w Bielawie.

Wydarzenia, w których brał udział pojazd

Dzień Otwarty Zajezdni Popowice

Obsłużyliśmy Noc Muzeów we Wrocławiu w 2024 roku

Dwudziesta druga rocznica powstania strony phototrans.eu

Dzień Otwarty Zajezdni Popowice

Obsłużyliśmy Noc Muzeów we Wrocławiu

Mikołajki na Zajezdni Popowice

Dzień Otwarty Zajezdni Popowice 2020

Dzień Otwarty Zajezdni Popowice 2019

Obsłużyliśmy Noc Muzeów we Wrocławiu

Dzień Otwarty Zajezdni Popowice

Dzień Dziecka na Zajezdni Dąbie

Noc Muzeów 2018 we Wrocławiu

Wyjazd jelczem do Dzierżoniowa

140 lat na szynach - wystawa z okazji Dnia Otwartego MPK

Dzień otwarty zajezdni Popowice

Wakacje na Dabiu

Zlot i Piknik Jelcza

Noc Muzeów 2017